İyi ve Sağlıklı Yaşamanın Tam Zamanı!

Sağklı bir yaşam için tam zamanı! Unutmayın sigarayı bırakmak için en uygun zaman hemen şimdi, yarın çok geç olabilir.

 

Dünya Sağlık Örgütüne göre nikotin kullanım bozukluğu olarak da isimlendirilen tütün bağımlılığının temel belirtileri şunlardır:

1.    Kullanımı kontrol etme kabiliyetinin bozulması,

2.    Tütün kullanımına diğer etkinliklere göre daha fazla öncelik verilmesi,

3.    Zararlarla veya olumsuz sonuçlarla karşılaşılmasına rağmen kullanıma devam edilmesi ile kendini gösteren güçlü bir nikotin kullanma isteği,

4.    Nikotinin gitgide eski etkisini kaybetmesi (tolerans geliştirilmesi),

5.    Nikotin kullanımının kesilmesi veya azaltılması sonrasında yoksunluk belirtileriningörülmesi,

6.    Tütünün etkilerinin sebep olduğu, alevlendirdiği, yineleyici toplumsal ya da kişiler arası sorunlar olmasına karşın tütün kullanımını sürdürme (Örneğin; tütün kullanımıyla ilgili olarak başkalarıyla tartışmalara girme),

7.    Yineleyici bir biçimde tehlikeli olabilecek durumlarda tütün kullanma (Örneğin; yatakta sigara içme),

8.       İşteki, okuldaki ya da evdeki konumunun gereği olan başlıca yükümlülüklerini yerine getirememe ile sonuçlanan, yineleyici tütün kullanımı,

Tütün Yoksunluğu Nedir?

          Tütünün özgün maddesi koyu renkli bir sıvıdır ve bahsedilen bu zehirli sıvıya nikotin adı verilmektedir. Nikotinin şiddetli bağımlılık yapıcı etkisi vardır. 90-120 dakika boyunca alınmadığında, yoksunluk belirtileri ortaya çıkmaya başlar. Bu belirtiler tütünün bırakıldığı ilk gün en üst düzeyde hissedilebilir; ancak yoksunluk belirtileri zamanla azalarak yok olmaktadır.

         Yoksunluk belirtileriyle baş etmek ve istekle başa çıkmak gibi, bırakma sürecinde kişiyi zorlayabilecek bazı durumlar ortaya çıkabilir. Bu süreci bir uzman desteği alarak kendiniz için kolaylaştırabilirsiniz.

Yoksunluk belirtileri arasında;

Kolay kızma ya da öfkelenme,

Baş dönmesi,

İştah artışı,

Kas kasılmaları,

Tansiyon düşmesi,

Uykusuzluk gibi belirtiler sayılabilir.

Çökkün duygu durum

Şiddetli nikotin alma isteği gibi belirtiler sayılabilir.

Pasif İçicilik ya da İkinci El Tütün Dumanına Maruz Kalma Nedir?

           Tütün, yalnızca kullanıcı olanlarda değil, doğrudan kullanıcısı olmayanlarda da sağlık sorunlarıyla birlikte ciddi sonuçlara yol açabilmektedir. Tütün ürünlerinin içindeki toksin (zehir) ve kansere neden olabilecek diğer maddeler yanan sigaradan havaya yayılarak, içen kişinin yakınındakiler için zehirli bir ortam oluşturur. Bu sebeple tütün kullanmadığı halde tütüne maruz kalanların durumu da büyük bir önem arz etmektedir. Bu durum pasif içicilik ya da ikinci el tütün dumanına maruz kalma olarak ele alınmaktadır. İkinci el tütün dumanı, sigara ve nargile gibi tütün ürünlerinin kullanıldığı durumlarda kapalı alanları dolduran dumandır. Bu dumanın solunması pasif içicilik olarak adlandırılmaktadır.

Tütün Bağımlılığının Yol Açtığı Sağlık Sorunları Nelerdir?

          Tütün kullanımı aşağıdaki hastalıkların oluşmasında etkilidir:

Kanser türleri (akciğer, mide, cilt, rahim ağzı vs.)

Kalp ve damar hastalıkları

Diyabet

Solunum hastalıkları

Gastrit, Ülser gibi mide hastalıkları

Diş ve diş eti hastalıkları 

Gebelikte erken doğum, düşük doğum, çocukta gelişim bozuklukları, sütün kesilmesi

          Tütün kullanımı, halk sağlığı açısından kritik bir sorundur ve toplumun genel hastalık riskini ve yükünü artırmaktadır. Dünya Sağlık Örgütünün 2019 yılı Avrupa Tütün Kullanım Trendleri Raporuna göre; sigara kullanımı erken ölüm riskini artırmaktadır. Aynı raporda tütün kullanımı dünyadaki erken ölümlerin önde gelen nedenlerinden biri olarak bildirilmektedir ve tüm ölümlerin yaklaşık yüzde 18 üzerinde etkili olduğu belirtilmektedir.

Çocuğunuz sigara kullanıyorsa

·        Çocuklar ebeveynlerini model alabilmektedir. Ebeveyn olarak bu anlamda olumlu bir model olmanız, bırakma sürecinde çocuğunuza verdiğiniz desteğin etkisini artıracaktır.

·        Çocuğunuzu sigara içerken yakaladığınızda zarar vermeden sadece elindeki paketi alabilir; sigara içilmemesi ile ilgili ev ya da okul kurallarını hatırlatabilirsiniz.

·        Sigara ile her yakaladığınızda aynı tepkiyi vermeniz; tutarlı bir mesaj verebilmek ve sınırlarınızı netleştirebilmek adına önemlidir.

·        Kurallara sizin de uymanız ve çocukların sizi sigara içerken görmemesi, özellikle dikkat edilmesi gereken diğer bir noktadır.

 

·        Nasihat dilini kullanmadan sigaranın etkileri hakkında konuşabilir ve doğru bilgileri öğrenmesini sağlayabilirsiniz.

Tütün Ürünlerini Bırakmak İçin Hiçbir Yaş Geç Değil!

Kişi sigarayı bıraktıktan hemen sonra, herhangi bir dumana maruz kalmazsa vücudunda hemen tamir başlar. Nabız sayısı ve kan basıncı normale döner, koroner arter hastalıklarına yakalanma ihtimali düşer

1.    30’larınızda bırakırsanız beklenen yaşam süreniz 10 yıl artar.

2.    40’larınızda bırakırsanız beklenen yaşam süreniz 9 yıl artar.

3.    50’lerinizde bırakırsanız beklenen yaşam süreniz 6 yıl artar.

 

4.    60’larınızda bırakırsanız beklenen yaşam süreniz 3 yıl artar.

Bırakmak mümkün!

        Sigarayı bırakmanın zor olacağı düşünebilir ve bu süreci ertelemek isteyebilirsiniz. Ancak ilk adımı atmaya karar verdiğinizde ve bu süreçte bir uzmandan destek aldığınızda; sürecin çok daha kolay ilerlediğini görebilirsiniz.

Sigarayı bıraktığınız anda sağlığınızda/vücut fonksiyonlarınızda meydana gelen iyileşmeler, bırakma sürecine bağlı kalmanızı sağlayacaktır.

Sigara bırakma tedavisinde psikolojik destek ve ilaç tedavisi büyük önem taşımaktadır. Bırakma yöntemleri ve bırakma süreci hakkında bilgi edinmek için Yeşilay Danışmanlık Merkezi (YEDAM) ile iletişime geçebilirsiniz. 115 numaralı YEDAM Danışma Hattımızda alanda uzman psikologlarımız; size, ailenize ve çevrenize sigarayı bırakma konusunda destek sağlamakta, bağımlılık hakkında merak ettiğiniz soruları cevaplandırmaktadır. YEDAM, 15 yaş ve üzeri tütün ürünlerini bırakmak isteyen kişiler için danışmanlık desteği sağlamaktadır.

Sigarayı Bırakmak İçin 10 Adım

1.    Bırakma gününüzü belirleyin.

2.    Çevrenizdeki bütün sigara, çakmak, kibrit ve kül tablalarını uzaklaştırın.

3.    Küçük hedefler koyun.

4.    Kendinizi oyalayacak uğraşlar bulun.

5.    Sık sık dişlerinizi fırçalayın ve duş alın.

6.    Beslenmenize dikkat edin, bol su için.

7.    Sigara isteğinizi tetikleyecek etkenlerden uzak durun.

8.    Sakız çiğneyerek veya bitki çayı içerek sigara içme isteğinizin önüne geçin.

9.    Temiz hava alın, hareket edin.

10.  Canınız sigara isterse 10 kez derin nefes alıp verin.

Sigarayı Bıraktıktan Sonra Vücudunuzda Bazı Olumlu Değişimler Meydana Gelir

          Sigarayı bıraktıktan sonra vücutta birçok olumlu değişim meydana gelir. Bu değişimler şu şekilde sıralanabilir:

Son sigaranızdan;

1.    20 dakika sonra, kalp atış hızınız ve kan basıncınız düşer.

2.    12 saat sonra, kanınızdaki karbonmonoksit seviyesi normal düzeye gelir.

3.    2 hafta - 3 aylık süre zarfında, kan dolaşımınız düzene girer ve akciğer fonksiyonlarınızda gelişme kaydedilir.

4.    1 - 9 aylık süre zarfında, öksürüğünüz ve nefes darlığınız azalır.

5.    1 yıl sonra, koroner kalp hastalığı riskiniz, sigara içenlerinkinin yarısı kadar olur.

6.    5 yıl sonra, inme riskiniz, 5-15 yıldır sigara içmeyen birininki kadar azalır.

7.    10 yıl sonra, akciğer kanserinden ölme riskiniz, sigara içenlerinkinin yaklaşık yarısı kadar olur.

8.    Ağız, boğaz, yemek borusu, mesane, böbrek ve pankreas kanseri riskiniz azalır.

9.    15 yıl sonra, koroner kalp hastalığı riskiniz, sigara içmeyen birininkinin seviyesine iner. (Dünya Sağlık Örgütü, 2020)

YEDAM Danışma Hattını (115) Arayarak, Sorularınızı Uzmanlarımıza Sorabilirsiniz!

YEDAM Danışma Hattı’ndaki çağrılar, alanda uzman kişiler tarafından cevaplandırılmaktadır. Bağımlılık ve bırakma süreci hakkında aklınıza takılan soruları sorabilir, süreçle ilgili uzmanlarımızdan destek alabilirsiniz. Haftanın her günü sabah 09.00 ile gece 00.00 arasında hizmet veren danışma hattımız; bağımlı kişilere, ailelerine ve bağımlılık hakkında bilgi sahibi olmak isteyen herkese destek vermektedir.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Kaynak: https://www.yesilay.org.tr